Een Orthopedagoog doet psychologisch onderzoek naar kinderen van 0-21 jaar op gedrags-, leer- en ontwikkelingsproblemen en -stoornissen of een problematische opvoedingssituatie (bijvoorbeeld verwaarlozing, mishandeling of misbruik) en stelt vervolgens een plan op om de situatie te verbeteren. Hierin worden zowel familieleden als leerkrachten betrokken.
Een Orthopedagoog kan in aanraking komen met moeilijk opvoedbare kinderen, met gehandicapte kinderen en kinderen met trauma’s, gedragsproblemen en (sociaal-emotionele) stoornissen (zoals: autisme, ADHD, ODD).
Een Orthopedagoog geeft opvoeders advies over opvoedkundige kwesties. Ook wordt advies gegeven over eventuele therapeutische behandelingen (bijvoorbeeld speltherapie) om communicatieve vaardigheden te vergroten of de ontwikkeling te stimuleren.
Een Orthopedagoog (basis) heeft een wetenschappelijke opleiding gevolgd. Dit is een driejarige Bachelor en een één tot tweejarig Master traject.
Orthopedagogen kunnen zich registeren bij de beroepsvereniging Orthopedagogen (NVO). Met de registratie leggen Orthopedagogen hun vakbekwaamheid vast en moeten zij voor herregistratie aantonen dat zij hun vakbekwaamheid op peil houden.